Scheiden als partners, niet als ouders: Living Together Apart

In haar zoektocht naar houvast & inspiratie ontmoet ik een partner-mama. Ze gaat samen met de papa van haar kinderen een toekomst tegemoet waarin ze niet langer partners zullen zijn, maar wel nog heel actief samen ouders. Ze blijven ondanks hun scheiding onder één dak wonen, gaan co-housen dus.

Ons gesprek ging over hóe ze hun nieuwe leven kunnen organiseren; haar emoties en onzekerheden; en de verwerking van de breuk. Én haar wens om ‘lotgenoten’ te ontmoeten. Een vraag die ik wel vaker krijg.

Het was haar beslissing geweest. Ze omschreef een periode van vier jaar die daaraan voorafging waarin ze verscheurd werd door twijfels. Hoewel ze actief zocht naar wat hen oorspronkelijk verbond, kwam ze telkens tot de vaststelling dat er een gemis was dat niet opgevuld geraakte.

De eerste periode was pijnlijk en woelig, want hij had het lastig met haar beslissing. Ook zij worstelde ondanks haar beslissing enorm met het idee dat er ook nog zoveel was dat hen verbond. Ze omschreef hen als een perfect team als het op ouderschap aankomt. Het idee dat ze hun gezin zouden verliezen, dat er tijd mét en tijd zonder kinderen zou zijn, dat ze zouden opgroeien in twee huizen kreeg ze niet gerijmd. 

Het werd vrij snel duidelijk dat geen van hen een klassieke scheiding zag zitten. En ze vertelt dat zodra voor hem duidelijk werd dat ze oplossingen zouden zoeken om effectief het gezin zo intact mogelijk te houden, de rust tussen hen ook min of meer wederkeerde. 

Ze zochten oorspronkelijk een kangoeroewoning, maar dat bleek zoeken naar een speld in een hooiberg. Intussen werd beslist op een nabij gelegen bouwgrond een volledig nieuwe woning te bouwen. Het gelijkvloers zal worden ingericht zoals de meeste woningen met een keuken, leefruimte, wasplaats, berging,…die ze zullen delen. Het eerste verdiep wordt “het ouderlijk verdiep” met twee delen, waar ieder een eigen slaapplek, kleine leefruimte, badkamer, kitchenette zal hebben zodat ze zich daar kunnen terugtrekken. De slaapvertrekken van de kinderen zullen op het tweede verdiep zijn.

Hun verhaal is natuurlijk erg uniek. Samen blijven leven onder één dak na scheiding is eerder een uitzondering.

Er zijn echter veel variaties op “Living Together Apart”, met veel gradaties van nabijheid.

Wat al de ouders die kiezen voor een actief bondgenootschap na hun partnerbreuk verbindt, de rode draad met andere woorden, is een grote wens om hun ouderrelatie niet mee te begraven met de partnerrelatie.

Ze omschrijven veelal hun relatie met de kinderen als te hecht om er aan te raken door de scheiding. Ze kunnen zich niet voorstellen dat zijzelf of de andere ouder plots minder actief betrokken zou zijn in hun leven. Of dat hun kinderen zouden opgroeien in twee toch wel afgescheiden werelden.

In de meeste situaties vormen ze als ouders een hecht team, een geoliede machine met andere woorden; waardoor ze dat stukje van “hen” niet willen opgeven.

In hun zoektocht naar hóe hun nieuwe toekomst er uit zal zien gaat het in essentie om de wijze waarop ze opnieuw evenwicht kunnen vinden. Tussen afstand & nabijheid, tussen loslaten & blijven omarmen, tussen vrijheid & verbondenheid, tussen samen & apart,…..

Samen ouders blijven na scheiding : het kind & het badwater

De eerder creatieve samenlevingsvormen na een partnerbreuk worden wel eens kritisch of sceptisch in vraag gesteld. Alsof alleen een speciaal type mensen daarvoor kiest, ze gedoemd zijn om te mislukken of beantwoorden aan in werkelijkheid niet te realiseren droombeelden.

Onder meer daarom deel ik dit verhaal. Omdat één van de obstakels die deze ouders ervaren de bedenkingen van de omgeving zijn. En dat is jammer. Want ik ken veel koppels die het dóen. Dus het kan.

Het vinden en afleggen van het pad dat ze kiezen is uitdagend. Deze ouders streven een heel nobel doel na waarin ze in de eerste plaats gidsen met een open geest kunnen gebruiken, omdat ze zelf meer dan voldoende geconfronteerd worden met mogelijke obstakels.

Ze houden in essentie gewoon vast aan een eenvoudig voornemen: écht samen ouders blijven, zodat hun kinderen zo weinig mogelijk pijnlijke gevolgen van de scheiding ondervinden.

Het kind niet met het badwater weggooien met andere woorden. Ze nemen de bewuste beslissing om wat hen wel nog verbindt te blijven omarmen: het gezin en hun leven samen met de kinderen. Het zijn ouders die vertellen dat hun gezin te kostbaar is en te waardevol om te verliezen in de toekomst waarin ze geen partners meer zullen zijn.

Dat is het vertrekpunt van hun nieuw uit te stippelen weg. Dat die weg uitdagend zal zijn weten ze, maar ze gaan die uitdagingen bewust aan.

In het boek “Living together apart” spreken we over de zgn. “derde” weg: niet puur scheiden, noch samenblijven omwille van de kinderen; wel scheiden als partners maar niet als ouders.

Scheiden als partners doet altijd pijn

Mocht gedacht worden dat deze scheidingen minder pijnlijk of intens zijn: ik kan dat ontkrachten.

Voor deze koppels is uit elkaar gaan even uitdagend. Ze voelen hetzelfde verdriet, en hebben dat ook te verwerken. Er is heel wat relatiegeschiedenis geschreven, en het proces van uit elkaar groeien verliep en verloopt ook bij hen pijnlijk.

Waarin ze verschillen is dat ze parallel aan hun persoonlijke verwerking van de partnerbreuk, heel bewust stilstaan bij manieren om het verlies te beperken. Ze koppelen meteen hun ouderrelatie los van de partnerrelatie, al vraagt het tijd om exact te weten welke draadjes doorgeknipt zullen worden en welke verbindingen zullen blijven.

Waar andere scheidende koppels kiezen voor twee wegen die mekaar al dan niet nog af en toe nog kruisen, kiezen zij om gedeeltelijk op hetzelfde pad te blijven.

Dat vraagt dat ze ten volle verantwoordelijkheid nemen voor hun persoonlijke gevoelens, mekaar tegemoet komen in elkaars noden en in elk geval hun relatie als ouders afschermen van toch soms intense gevoelens ten aanzien van elkaar. Ze leveren die inspanningen omwille van en in functie van hun kinderen.

Ze zullen nog een tijdlang samenwonen in de gezinswoning, want de bouw van hun nieuwe woning moet nog starten. Dat vooruitzicht weegt wel op haar, want ze voelt de nood aan wat meer afstand en vrijheid. De kinderen weten van de breuk, maar omdat nog maar weinig veranderd is kan ze moeilijk inschatten of ze het ook wel echt begrijpen. 

Zelf worstelt ze ook met verschillende dingen. Ze is ongerust dat haar ex-partner niet helemaal vat dat de breuk definitief is en dat hij mogelijk nog hoop koestert. Ze stelt zich vragen over hoe ze in de toekomst kunnen zorgen voor een vorm van samenleven waarin ieder ook vrijheid heeft. Zullen de kinderen het niet als afwijzing ervaren als ze misschien niet meer allebei op elk moment beschikbaar zijn? Ze voelt ook nog veel verdriet omwille van de breuk, al beseft ze dat ze in het verwerken wellicht wel verder staat.Ze uit een schuldgevoel, ten aanzien van hem en de kinderen.

In haar professioneel leven komt ze ook heel regelmatig in aanraking met geëscaleerde conflicten na scheiding, en daardoor vraagt ze zich af of ze niet best juridisch “maatregelen” treffen. ‘Voor het geval dat…’ Ook de komst van eventuele nieuwe partners in de toekomst en de impact die dat zou kunnen hebben, houdt haar wel eens bezig.

Concrete antwoorden kan ik haar natuurlijk niet geven; maar we praten zodat ze houvast, verheldering en geruststelling kan vinden.  

We zoomen even in op de juridische aspecten bijvoorbeeld. Vrij snel blijkt dat echte afspraken eigenlijk eerder als last aanvoelen. Nooit waren er discussies en er is geen enkele reden om aan te nemen dat daarin verandering zou komen. Hun situatie vraagt ook niet om specifieke afspraken ter bescherming.

Het helpt haar te horen dat haar gevoelens en onzekerheden “normaal” zijn. 

Een scheidingsproces stopt niet bij de beslissing, zeker niet als beslist wordt om voor een alternatieve oplossing of samenlevingsvorm te kiezen. Het vraagt vertrouwen in jezelf en elkaar om elke stap van de weg te blijven geloven in een gemeenschappelijk doel. Dat doel is glashelder: het gezin, de kinderen. Daaraan vasthouden en alle energie erop blijven focussen helpt op momenten dat je wordt afgeleid door obstakels en hindernissen onderweg.

Schuldgevoel is ook een regelmatig wederkerend thema bij scheiding. Ik hou niet van het woord, omdat het impliceert dat je iets fout doet. Terwijl ik oprecht kan zeggen dat ik niemand ontmoet die lichtzinnig beslist om te scheiden. Je kiest hiervoor na een lang proces van twijfel waarin je alle aspecten en gevolgen overdacht. Zeker in deze situaties, waarin je als ouder in essentie ondanks de beslissing om iets los te laten in het belang van je kinderen ook zoveel mogelijk blijft vasthouden, en zoekt naar de best mogelijke manier om allemaal het geluk opnieuw en ook te blijven vinden, zendt je net een heel positief en krachtig signaal uit.

Ze voelt ook geruststelling bij het horen dat het oké is om te worstelen met haar eigen verwerkingsproces, dat mogelijk een ander tempo volgt of dat zij anders beleeft dan hem. Ze praten daarover, dus eigenlijk weten ze het ook wel van elkaar. 

Ik geloof dat een breuk verwerken een emotionele rollercoaster is, waarin ups & downs elkaar afwisselen. Elke partner stapt op deze rollercoaster, maar zit niet noodzakelijk op dezelfde plaats. Soms zit je hoog, soms zit je laag. Je partner kan op een totaal andere hoogte zitten dan jou. Als je dat beeld voor ogen neemt dan begrijp je misschien beter waarom praten niet op elk moment gemakkelijk is, of waarom je misschien wel eens wisselingen in stemming of uitspraken doet of hoort. Zolang jullie op dezelfde rit blijven zitten, althans met hetzelfde doel, is dat helemaal ok.

Ze uit ook haar angsten. Die zijn vooral ingegeven door de onzekerheid over hóe de toekomst exact zal zijn. Ze probeert zich het leven voor te stellen in de nieuwe woning, vertelt over de gesprekken die ze daarover hebben; maar voelt dat ze moeilijk geruststelling vindt. Ze deelt ook dat ze moeilijk de gevoelens van hem en de kinderen kan inschatten, en dat ze datlastig vindt. 

We laten ons regelmatig (af)leiden door wat we niet echt in de hand hebben, wat buiten onze invloedssfeer of onze verantwoordelijkheid ligt. Dat we bezorgd zijn om de ander(en) is een mooie kwaliteit. Het wijst ons in essentie op een eigen behoefte, en het is helpend om dáárop te focussen. Want in jezelf en niet buiten jezelf vindt je kracht, die zorgt voor de juiste energie en mindset om een situatie positief te beïnvloeden. Je bent nooit verantwoordelijk voor wat de ander voelt of doet, maar kan wel op elk moment ten volle verantwoordelijkheid nemen voor je eigen woorden, daden, houding, energie en bewustzijn.

Angsten zijn ook steeds te vervangen door hoop. Daardoor verdwijnen vraagtekens niet meteen, maar je laten leiden door angst remt af of beperkt je mogelijkheden.

In deze specifieke context is het begrijpelijk dat het bedenken van een hele nieuwe toekomst, waarin stap per stap nog zoveel nieuwe evenwichten te zoeken zijn, voor veel innerlijke onzekerheid zorgt. Je bént immers nooit alleen in dat proces, en hebt rekening te houden met je ex-partner, de kinderen, en wellicht nog vele externe omstandigheden en personen die van invloed zijn. Er zúllen lastige momenten zijn, waarop spanning voelbaar is of niet meteen een gelijkaardige visie naar voor komt. Ieder zal inderdaad een eigen tempo volgen. Dan helpt het om eerder dan doemscenario’s, je hoop te uiten. En voor ogen te houden waaróm jullie voor deze weg kiezen, en toch ook steeds te onthouden dat het alternatief een klassieke scheiding met twee gezinssituaties zou zijn.

Dus geef elkaar tijd, neem tijd en heb vertrouwen in het proces.

De “derde” weg naar actief ouderschap na scheiding: welke opties van LTA zijn er?

Welke richting een derde weg volgt is een proces waarop gaandeweg antwoord gevonden wordt. Meestal is toch wel eerst een tijdje nodig om de eerste hevige emoties na de partnerbreuk een plaats te geven. Naarmate tijd verstrijkt en de scheidingsbeslissing geaccepteerd wordt komen vanzelf verschillende bedenkingen over de toekomst.

Het ene ouderkoppel zal kiezen voor twee thuissituaties, maar veel bruggetjes voorzien zodat kinderen niet het gevoel hebben in twee gescheiden werelden op te groeien. Dat kan op heel veel manieren: een flexibele verblijfsregeling, dicht bij elkaar blijven wonen, mekaar blijven ondersteunen in het brengen en halen waardoor er ook veel wederzijdse contacten met de kinderen zijn, regelmatig nog activiteiten als gezin doen,….

Andere ouderkoppels kiezen voor meer actieve verbondenheid. Ze kiezen voor birdnesting bijvoorbeeld: laten de kinderen in het huis, terwijl zij afwisselend bij hen verblijven en hun leven dus nog vele raakvlakken heeft.  

Nog andere ouders zoeken twee aanpalende woningen, waardoor ze apart wonen maar de kinderen zonder moeite van de ene naar de andere kunnen en letterlijk nabijheid van twee ouders voelen. Of ze blijven, zoals deze ouders, onder één dak wonen en bedenken een systeem waarin ieder een eigen ruimte heeft, maar geen van hen ooit weg is van de kinderen.

Er zijn dus gradaties en variaties, die onmogelijk limitatief opgesomd kunnen worden.

Ik herinner me heel goed dat we bij het schrijven van het boek heel lang nadachten over een soort van “definitie” van de derde weg of Living Together Apart; waarbij we telkens opnieuw tot deze vaststelling kwamen: het hoeft in essentie niet meer hoeft te zijn dan een mentaliteit, een vastgeroeste mindset om bij partnerbreuk te kiezen voor een weg waardoor je kind zo weinig mogelijk negatieve gevolgen ondervindt van de scheiding.Een pad dat past bij jou, jullie en je kind(eren).

Dat vertelt meteen ook dat er geen “juiste” of “foute” weg bestaat. 

Lotgenoten

Ik krijg met de regelmaat van de klok de vraag naar lotgenoten, of ik andere ouderkoppels ken die hun ervaring willen delen of om mee af te stemmen.

Het is een plan om met deze vraag actiever aan de slag te gaan, maar ik zet alvast een kleine stap.

Zijn of gaan jullie uit elkaar als partners, maar blijven jullie wel nog heel actief ouders? Wil je daarover ervaringen uitdelen, of zoek je inspiratie bij gelijkgestemden?

Stuur me dan een mailtje: contact@perspectieven.be. Ik beloof dat ik er discreet mee omga. Ik zou je uitnodigen om lid te worden van een gesloten community met gelijkgestemde andere ouders, waarbij je nog steeds de vrijheid hebt om al dan niet op de uitnodiging in te gaan.

Altijd welkom

En natuurlijk ben je of zijn jullie altijd welkom voor een gesprek om je nieuwe toekomst vorm te geven.

Je mag me op elk moment een mailtje sturen (contact@perspectieven.be) of vrijblijvend contacteren.