7 tips voor een verblijfsregeling op maat van je kind bij scheiding.

Ouder ben je altijd

Het is zonder twijfel één van de moeilijkste dingen bij scheiding: de tijd met je kind verdelen op zo'n manier dat jullie allebei betrokken ouders blijven die zich ook na scheiding nog volwaardig mama of papa voelen.

Soms lijkt het alsof een verblijfsregeling zich beperkt tot een exacte omschrijving van wanneer je kind bij welke ouder is. Hoewel het belangrijk is dat de verblijfsregeling in een ouderschapsplan goed omschreven is, bestaat er naast de letter van een scheidingsovereenkomst ook een “geest van de overeenkomst”. Een omschrijving van wat jullie belangrijk vinden, waarmee je rekening hield om tot afspraken te komen, hoe jullie al dan niet flexibel willen omgaan met de regeling,....

Ook die aspecten zijn belangrijk bij het uitwerken van de toekomst zorgt dat je kind gelukkig is en jij, omdat je dan bijvoorbeeld geen belangrijke momenten in het leven van je kind hoeft te missen, je kind mee naar familiefeesten kan zelfs als het officieel niet 'jouw' weekend is,...

Want hoe je het ook draait of keert: ouder ben je altijd. Of je kind nu bij je is of niet. Of vanuit het standpunt van je kind bekeken: ouders scheiden niet.

Er zijn een aantal eenvoudige uitgangspunten die een scheiding aanzienlijk minder ingrijpend maken. Voor jou en je kind

Kwali-tijd versus kwanti-tijd

Het voelt nogal onwennig, de tijd afbakenen die je als ouder met je kind in de toekomst nog kan doorbrengen, niet? Door enkel te focussen op de tijdsverdeling, de kwanti-tijd met andere woorden, is het gevolg inderdaad vaak dat je het gevoel krijgt dat je alleen ouder bent op momenten dat je kind bij je is. En dat wringt. Je wil er altijd zijn voor je kind, en het is niet omdat dat niet letterlijk zo is dat er geen mogelijkheden zijn om dat wrange gevoel weg te nemen.

Het helpt om naast het verdelen van de tijd ook te focussen op kwali-tijd. Je de vraag te stellen hoe jullie, ondanks het feit dat je kind afwisselend bij elk van jullie verblijft, toch een actieve rol kunnen opnemen op de kinderloze momenten.

Dat kan op heel veel manieren, en hangt natuurlijk af van veel factoren: de leeftijd van je kind, of jullie dicht bij elkaar wonen, hoe jullie zich verstaan, je werkschema, ....

Misschien kan één van jullie zich makkelijker vrij maken en dus op schoolvrije dagen je kind opvangen zodat het niet naar de opvang hoeft? Of zijn jullie bereid je kind de vrijheid te geven spontaan op bezoek te gaan bij de andere ouder. Even goed kunnen jullie afspraken dat jullie mekaar bijstaan in het brengen en halen naar hobby's. Misschien vind je het zelfs een prima idee dat de andere ouder de voetbalmatchen of danswedstrijden steeds voor zijn of haar rekening neemt? Maar evenzeer kan het door je kind de geruststelling te geven dat je altijd bereikbaar bent. Dat als op school bijvoorbeeld iets gebeurde, je kind dat ook met jou kan delen, waar het op dat moment ook verblijft.

Ik geef maar een paar voorbeelden, met als enige intentie om je een extra invalshoek mee te geven. Je kind zal  immers veel minder wakker liggen van het exacte percentage van de tijd dat het bij elk van jullie verblijft, als van het gevoel dat het de betrokkenheid van één van jullie altijd moet missen. 

Het vraagt natuurlijk vertrouwen, bereidheid en flexibiliteit als ouders om daartoe te komen, en soms ligt dat gevoelig. Misschien zijn jullie boos op elkaar, wil je de ander liefst zo weinig mogelijk zien of horen, heb je het gewoon lastig om bij wijze van spreken je kind te delen,...Allemaal menselijke gevoelens en gedachten, en niet onbegrijpelijk.

Dan helpt het om niet te focussen op wat je daarmee geeft aan elkaar. Een toegeving niet te zien als een 'cadeau' aan de andere ouder, maar als een geschenk aan je kind en daardoor dus ook aan jezelf. Je geeft daarmee wat je kind eigenlijk het hardst nodig heeft als ouders scheiden: een context zonder strijd, waarin het zich geliefd voelt door beide ouders en een liefdevolle relatie met elk van jullie kan en mag behouden. 

Ouder zijn, wat betekent dat voor jou?

Naast de praktische zorg voor je kind heeft ouderschap ook een eerder symbolische betekenis.

We willen onze kinderen opvoeden volgens bepaalde normen en waarden, zorgen dat ze opgroeien tot volwassenen die gelukkig zijn. Zo leren we onze kinderen aan wat voor ons belangrijk is: dankbaarheid, samenhorigheid, omgaan met tegenslagen, creativiteit, doorzettingsvermogen,….

Stel jezelf de vraag wat jij je kind wil bijbrengen? Welke waarden jij als ouder belangrijk vindt om over te dragen op je kind.

Door deze waarden met elkaar te delen als ouders ontdek je wellicht dat er een andere sfeer ontstaat dan wanneer jullie enkel spreken over het verdelen van tijd. Het vergroot de kans dat jullie gaan samenwerken tot een regeling op maat.

Durf alvast ook omgekeerd jezelf de vraag stellen welke eigenschappen van de andere ouder je wel kan waarderen, waarvan je gelooft dat het goed is als je kind deze meekrijgt doorheen de opvoeding. Wat de situatie ook is tussen jullie, er zijn vast wel kenmerken die je waardeert.

De bril van je kind.

Bij het uitwerken van regelingen, zéker als jullie het moeilijk eens geraken, is het belangrijk om door de bril van je kind te kijken en niet enkel die van jezelf. Natuurlijk heb jij als ouder rechten, maar bovenal heeft je kind recht op twee betrokken en liefdevolle ouders. Dat wil je je kind niet ontzeggen.

Als ouders kunnen jullie eigenlijk niet anders dan bondgenoten zijn met eenzelfde doel voor ogen wil je het je kind niet extra moeilijk maken. Dat wil niet zeggen dat jullie nog veel "samen" moeten doen. Het is perfect mogelijk dat jullie elk een eigen aanpak hebben en respectvol naast elkaar het ouderschap waarnemen. Waar je best over waakt is niet "tegen" elkaar te vechten. Je maakt het daardoor lastig voor je kind, want neem maar van mij aan dat je kind jullie allebei graag ziet en lijdt als het voelt te moeten kiezen tussen twee kanten die het allebei in zich heeft.

De leeftijd van je kind

Dat is natuurlijk een belangrijke factor bij het uitwerken van een verblijfsregeling.

Van jonge kinderen weten we dat ze “tijd” anders beleven dan ons. Dat merk je bijvoorbeeld aan hoe lang het voor een kind kan duren als je zegt dat “morgen” iets gaat gebeuren. Of als je zegt dat het “binnenkort” vakantie is. Ooit las ik dat een week door een kind onder twee jaar wordt ervaren als vier tot zes weken. Meteen een belangrijke aanwijzing om rekening mee te houden. 

Dat leert alvast dat het goed is om te zorgen dat een jong kind niet al te lange tijd zonder contact met elke ouder leeft. Hóe jullie dat dan invullen hangt af van vele factoren, en jullie bereidheid flexibel te zijn. 

Er zijn alleszins veel meer mogelijkheden dan de klassieke week-weekregeling of weekendregeling.

Neem in je achterhoofd ook mee dat de eerste levensjaren cruciaal zijn voor de hechting van je kind. Je merkt pas op latere leeftijd op als je kind niet helemaal veilig gehecht is, en dat wil je gewoon niet voor je kind.

Elke leeftijdsfase is anders, en daarnaast heeft ook elk kind unieke eigenschappen.

Er zijn leeftijdsfasen waarin kinderen nood hebben aan een vaste structuur met niet te veel afwijkingen. Maar evenzeer andere fasen, en dan denken we vooral aan tieners/pubers die vaak voorkeur geven aan een flexibele regeling of heen-en-weer verhuizen gewoon niet fijn vinden.

Bedenk dus ook dat wat jullie vandaag afspreken misschien niet zo blijft tot je kind meerderjarig is.

Laat je goed informeren daarin, en werk op maat een regeling uit die voor júllie werkt en die rekening houdt met de leeftijd van je kind.

Het bestaande patroon

We horen ouders zich regelmatig beroepen op het patroon van tijdens het samenleven als we het over de verblijfsregeling hebben.

“Hij kan niet koken, laat staan een wasmachine aanzetten.” “Ze is nog nooit met onze zoon mee naar training of wedstrijd gekomen.”

Hou er rekening mee dat jullie context en omstandigheden veranderen, en dat de kans reëel is dat ieder in de toekomst dingen anders zal gaan doen. Niets blijft bij scheiding immers zoals het was.

Tegelijk kunnen bestaande patronen een reden zijn tot flexibiliteit. Misschien is het wel een mogelijkheid dat vooral mama de was van de kinderen blijft doen, en papa met hen naar de voetbal blijft gaan, ongeacht waar ze op dat moment zijn?

Ook dat soort onderwerpen bespreken jullie best samen, als dat onderling moeilijk is onder begeleiding van een bemiddelaar.

Kijk er alvast naar als een bezorgdheid die je wil delen met elkaar, en niet als een probleem. Hoe je kijkt naar de situatie is immers bepalend voor de uitkomst.   “Voor mij is het belangrijk dat minstens één van ons naar de wedstrijden gaat kijken” klinkt heel anders dan “Als X bij jou is zal hij nooit gaan trainen, want je bent tot nog toe ook nooit met hem gegaan.” Net als “Ik vind het belangrijk dat de kinderen verzorgd zijn.” beter klinkt dan “Je kan niet eens een wasmachine aanzetten, dus hoe wil je voor ons kind zorgen.”

De omstandigheden

Dat je graag je kind veel en vaak bij je hebt is logisch als ouder.

Er zijn natuurlijk ook andere factoren die een rol spelen in welke verblijfsregelingen tot de mogelijkheden behoren:

• Wonen jullie dicht bij elkaar? 
• Is de verplaatsing van-en-naar school haalbaar vanaf beide woningen? 
• Doen jullie beroep op anderen voor de opvang, en kan dat ook blijven in de toekomst? Ik denk dan aan grootouders, vrienden,....
• Jullie werkritme. Werkt één van jullie met wisselende posten, dan is dat misschien ook een gegeven om rekening mee te houden.
• ....

Elke situatie is anders. Net dat is de reden waarom wij voorstander zijn van onderlinge regelingen. Die bieden de kans om op maat en rekening houdend met ieder tot evenwichtige afspraken te komen. 

Ex-ouders bestaan niet

De belangrijkste tip is om één uitgangspunt centraal te stellen als het gaat om je kind: ex-ouders bestaan niet. Als partners kunnen jullie scheiden, als ouders niet.

Lukt dat moeilijk omdat je boos bent op de andere ouder, om wat er tussen jullie gebeurde bijvoorbeeld, weet dan dat het in deze context niet over jou maar over je kind gaat. Zoek op tijd ondersteuning en begeleiding, want niets is erger dan een toekomst van aanhoudend conflict tegemoet gaan. Voor jou én je kind.

Hoe stellen we een regeling voor ons kind op?

Dat kan op verschillende manieren, maar eigenlijk is de basiskeuze de volgende:

• jullie beslissen
• een rechter beslist

Ik hoef je niet te vertellen dat ik geloof dat jullie dat best zelf doen, als ouders een regeling uitwerken. Net zoals ik overtuigd ben dat, zelfs als dat voor jou onhaalbaar lijkt, ook jullie daarin slagen met de juiste ondersteuning en begeleiding.